Langzaam zijn we weer aan daglicht gewend, alsook aan de alcoholvrije avonden en verantwoord eten op verantwoorde tijden. Velen van ons zijn zelfs weer aan het werk gegaan. Het gewone leven, ook wel bekend als die ondraaglijk saaie periode tussen twee IFFR’s in, is kortom weer begonnen. Vooruit dan, nog even een kleine terugblik op de afgelopen weken…

Het is godsonmogelijk dat een mens een compleet beeld krijgt van het IFFR of het perfecte festival meemaakt, dus het is niet met zekerheid te zeggen of deze editie beter, slechter of net zo goed was als voorgaande jaren. In elk geval heeft het Zone 5300-team een goed festival gehad met vele hoogtepunten (Breathless, Awaydays, The Chaser, Louise-Michel, Telstar, waarover hieronder meer), die natuurlijk geen hoogtepunten zouden zijn als daar niet wat bonafide dieptepunten tegenover zouden staan (Exhausted, Kikoe).
Een eervolle vermelding gaat in dit verband naar regisseur Khavn De La Cruz, die dit jaar de laagste en de op twee na laagste plaats in de publiekspoll bereikte met respectievelijk Three Days of Darkness en The Middle Mystery of Kristo Negro, een kunstje dat hij in een voorgaand jaar ook al eens flikte met twee films (de laatste en een-na-laatste plaats). Waarom zijn kunstwerkjes iedere keer weer geprogrammeerd worden? Waarschijnlijk omdat deze Filippijn een erg aardige vent is die het goed doet op feestjes, en bovendien moet íémand die laatste plaats bezet houden.

De KPN Publieksprijs ging dit jaar zeer verdiend (en dat is naar onze bescheiden mening in het verleden wel eens anders geweest) naar Slumdog Millionaire van Danny Boyle, een onvervalste feelgoodmovie vol actie, drama en romantiek en alle klassieke Boyle-ingrediënten -stadsachtervolgingen, treinen, smerige toiletscènes- maar dan in India. Inderdaad: Boylywood. Met fantastisch dansje op het treinperron in de slotscène. Die vier Golden Globes en tien Oscarnominaties gunnen we Boyle ook.

Dan was er nog het Hungry Ghosts-programma, dat op enkele aangename verrassingen na (Nightmare Detective 2 , Yes, I Can See Dead People, The Coffin) teleurstelde en eigenlijk vijf tot tien jaar te laat na de J-Horror-golf kwam (meer over de films in dit programma in het eerstvolgende nummer van Schokkend Nieuws). Het Haunted House in het voormalig Fortomuseum aan de Witte de Withstraat (zeer toepasselijk gelegen tegenover Spooky Belegde Broodjes) was daarentegen wél een geslaagd onderdeel. Op de laatste dag van het festival hadden we de tijd om er een kijkje te nemen en bezochten diverse door Aziatische regisseurs ingerichte ruimtes. Een onvervalste schrikervaring en een fraai boekje over de Maleisische geestenwereld rijker verlieten we het pand.

Tot slot: welke zijn de films die u volgens ons móét gaan zien (vooropgesteld dat ze gaan draaien of op dvd uitkomen)? Hier is onze toptien:

Zone 5300’s IFFR-toptien 2009
1. The Chaser
Een snoeiharde, retespannende seriemoordenaarsfilm met meer onverwachte plotwendingen dan je met een stok kunt aanwijzen. In Korea kan het nog, anno 2009! Heftige emoties, komische uitglijers, veel bloederig hamerzwaaien en volstrekt incompetente agenten, dat zijn de ingrediënten. Benieuwd wat daarvan overblijft in de geplande Amerikaanse remake met Leonardo DiCaprio… (Te zien vanaf 25 juni)
2. Louise-Michel
De nurkse dikke Louise en haar collega’s worden ontslagen. Samen besluiten ze met hun oprotpremie de baas om te laten leggen door een pro. Louise zal het wel even regelen. Want zo moeilijk kan dat toch niet zijn, een hitman vinden in Wallonië? Connaisseurs van de Waalse absurdistische cinema (C’est arrivé près de chez vous, Les convoyeurs attendent) weten wat ze kunnen verwachten: alles, maar dan ook álles, is mogelijk. Van de makers van Aaltra, met glansbijrol voor Benoît Poelvoorde.
3. Breathless
Nóg meer Koreaans geweld: gangsters slaan gangsters in elkaar, cops slaan vreedzaam protesterende studenten in elkaar, gangster slaat studenten én cops in elkaar, en dat in de eerste vijf minuten. De vuilbekkende, gewelddadige, mensenhatende gangster/afperser Song-Hoon en het schoolmeisje Han sluiten een onwaarschijnlijke maar oprechte vriendschap, tussen alle rospartijen door. Dit debuut is een film over schuld en boete en het belang van (surrogaat-)familie en zindert door zijn slotscènes nog lang na. Kreeg terecht een Tiger Award.
4. Awaydays
Hooligans in het Liverpool van 1979 (lees: het begin van het voor velen uitzichtloze Thatcher-tijdperk). Ofwel de gedoemde vriendschap tussen de upperclass Carty en de working class Elvis, die van een gezamenlijke toekomst in Berlijn droomt, tegen de achtergrond van de indringende (al dan niet Liverpudlian) postpunkklanken van Joy Division, Echo & The Bunnymen en Magazine, waarbij de greatest hits-valkuil plezierig omzeild wordt. De Quadrophenia van het new wave-tijdperk, met Engelse ondertiteling vertoond opdat koosnaampjes als ‘Owlroodidoodicartykins’ de kijker niet zouden ontgaan.
5. Il Divo
Een swingend gestyleerde en gedetailleerde biopic over het leven van de Italiaanse politieke mastodont Guilio Andreotti die 60 jaar politiek, 25 ministerschappen, 8 premierschappen en 3 vrijspraken achter de rug heeft. Als meester van het politieke spel tussen kerk, staat en mafia is hij de overlever, zelfs als begin jaren negentig de operatie Schone Handen uitbreekt. Quote: ‘Moro en al die anderen moesten zonodig geloven in de waarheid. En nu zijn ze allemaal dood.’
NB Na het zien van deze film komen associaties met Balkenende onwillekeurig naar boven. (Te zien vanaf 26 februari)
6. J.C.V.D.
Jean Claude Van Damme speelt zichzelf, en doet dit beter dan vriend of vijand voor mogelijk hielden. Spannend en hilarisch vanwege het schrandere script van regisseur Mabrouk El Mechri, dat perfect het midden houdt tussen het blockbustergenre dat Van Damme tot een knokbegrip maakte en de Waalse tragikomedie á la Aaltra of Eldorado. Te veel verraden gaan we hier niet doen.
7. A Country Teacher
Een aangename verrassing op het festival, deze Tsjechische film over een bangige, met zijn homoseksualiteit worstelende leraar die een betrekking neemt in een boerendorp. De door het leven getekende boerin Marie vindt hem een stuk interessanter dan de drankorgels die het mannenaanbod in het dorp bepalen, maar hij wordt verliefd op haar lastige puberzoon Lada. Een zeer goed afgewogen scenario van regisseur Bohdan Slama, een aangename verteltempo en sterke vertolkingen. Een film die je in je hart sluit door zijn bescheidenheid en oog voor detail. Het gegroefde smoelwerk van Zuzana Bydzovska (Marie) is onvergetelijk.
8. Unspoken
Geen lichte kost, dit drama over de verwerking van het verlies van een kind. Dicht op de huid volgen we de ouders, in extreme closeups waarin de buitenwereld geen rol speelt, in hun wanhoop en in hun onvermogen om met elkaar te praten en hun gevoelens te verwoorden. In de expressieve gezichten van acteurs Emmanuelle Devos en Bruno Todeschini valt in de lichtste plooiing een ondragelijk leed te lezen. Er zijn echo’s van Lodge Kerrigan en de Dardenne-broers, maar Fien Trochs tweede film staat volledig op eigen benen. (Te zien vanaf 21 mei)
9. Telstar
Biopic van het leven van Joe Meek, legendarische Engelse producer van veel hitwerk eind jaren ’50, begin jaren ’60. In de studio gevestigd in een woning boven een winkel wordt de ene rock-’n-rollhit na de andere opgenomen, met de zangeres in de badkamer, de strijkers in het opslaghok en de band in de voorkamer. En altijd: a nice cuppa. Een desastreus opvliegend karakter, de weigering om met zijn tijd mee te gaan (Beatles? Hup, in de vuilnisbak ermee!) en een fascinatie voor de verkeerde protégé’s leidt tot de onvermijdelijke onttakeling van Joe’s imperium en de dramatische ontknoping voor de ogen van de theejongen. Feelgoodmovie waarvan het onderwerp al zo mooi is en sommig acteerwerk (Con O’Neill in de hoofdrol) zo prachtig, dat de soms wat fladderige filmische afwerking niet ergert.
NB Telstar is het favoriete nummer van Margaret Thatcher.
10. Morphia
1917, een jonge dokter wordt op het Russische platteland in het diepe geworpen. Onder primitieve omstandigheden moet hij amputaties en andere bloederige operaties uitvoeren en kinderen ter wereld brengen. Hiervoor moet hij toch af en toe even het medisch handboek ter hand nemen. En het potje morfine, dat helpt ook tegen de zenuwen. Seks, intriges, wodka, bloed en revolutie en -troika hier, troika daar- zelfs een dollemansrit per slee achtervolgd door wolven. Het slotakkoord is gewelddadig en buitengewoon sardonisch, maar dat zal niet verbazen van de maker van de inktzwarte komedies Of Freaks and Men en Zone 5300-favoriet Cargo 200.
Bonusfilm:. I Sell The Dead
Deze ode aan de horrorfilms van Hammer en Amicus is een plezier voor de kenners, maar niet alleen voor hen. Sfeervolle openingstitels, Angus Scrimm, Ron Perlman en Larry Fessenden teamen met Lost-acteur Dominic Monaghan in een nimmer vervelend verhaal over ‘happy-go-lucky’ grafschenners die te maken krijgen met onrustige doden. Onvergetelijk zijn de scènes met de bange, walgende zombie, de opgraving van het ‘bevroren lijk’ en het ‘vampiertje pesten’. Met een klein budget gemaakt door SFX-specialist Glenn McQuaid. Sfeervol, humoristisch en met een fraaie stripestethiek.

Tot volgend jaar op het 39e International Film Festival Rotterdam, dat van 27 januari t/m 7 februari zal gaan plaatsvinden.

Met dank aan Sandra de Haan, Robert van Raffe, Marcel Ruijters, Jaap Verhoeven en het IFFR.

Meer IFFR op Jigsaw Lounge van Zone 5300-correspondent Neil Young (UK).

Jean Claude Van Damme speelt zichzelf, en doet dit beter dan vriend of vijand voor mogelijk hielden. Spannend en hilarisch vanwege het schrandere script, dat perfect het midden houdt tussen het blockbustergenre dat Van Damme tot een knokbegrip maakte en de Waalse tragikomedie á la Aaltra of Eldorado. Te veel verraden gaan we hier niet doen.

Typisch Belgisch: zoals je in België gewoon met je ouders op café kunt gaan, zo doen JCVD's pa en ma ook een rolletje.

Kiyoshi is bekend van extremer werk, dit keer is het hem te doen om een 'normale' film. Vader van ogenschijnlijk keurig gezin verliest zijn baan, maar durft dit niet aan zijn familie te vertellen, en doet alsof hij elke dag keurig naar z'n werk gaat. Deze leugen zet een langzame doch volledige desintegratie van de familie in gang: langzamerhand blijkt dat iedereen graag weg wil. Het eerste deel is lichtvoetig en komisch, het tweede deel is meer beklemmend, maar dat komt jammer genoeg niet helemaal uit de verf.

Van de redactie:

Het volgende artikel is door de ruzie tussen een glas cola light en onze faxmachine niet in zijn geheel op de redactie aangekomen. Ergens tussen de lobby van het Hilton en onze redactie zwerven de geniale notities van Dhr. van Doorn nog steeds rond, angstig opzoek naar de patrijspoort van onze fax. Wij bieden onze excuses aan voor het ondragelijke verlies voor de literatuur dat wij hiermee veroorzaakt hebben.

-------------------

I don’t hate women, but I think they should be kept in cages.

-Norman Mailer

All men are walking abortions.

-S.C.U.M. Manifest

Het is met wijven net als met baby’s: ze zijn leuk zolang ze hun bek houden, maar zodra ze hun strot open trekken...-

dacht ik terwijl het meisje (Sonja heet ze, geloof ik) me een of ander kutverhaal ophoeste over hoe ze absoluut beroemd wilde worden.

‘Ik kan niet dansen, niet zingen en ook niet acteren, dus het maakt niet echt uit hoe,’ zei ze.

‘Talent is overrated.’

‘Dat vind ik dus ook. Ik heb dus al een commercial voor L’Oreal gedaan en daar zeiden ze dat ik het gezicht van een superster had. Toen heb ik ook maar meteen besloten beroemd te worden.’ Ze nam een slokje van haar cocktail en staarde bijna verdrietig de leegte in, alsof ze al bezig was de tol van de roem te dragen.

‘Vind je dat ik ook een geschikt gezicht heb?’ vroeg ze. Ze was inderdaad niet lelijk, dat moest je haar nageven. Een slank figuurtje, welgevormde billen en een aantrekkelijke kop. Zo’n wijf dat je graag meeneemt om op te scheppen tegenover je vrienden, maar waarvan je God op je blote knieën bidt dat ze haar bek dicht houdt als haar niks gevraagd wordt…

Ik ben je trouwens vergeten te vertellen dat ik nu fotograaf ben geworden. Wat fantastisch is, omdat zodra de wijven denken dat je voor een of ander modetijdschrift werkt ze echt alles voor je willen doen. En het enige dat je er voor nodig hebt is die verslofte camera van de zolder halen, een artistiek brilletje op je neus te zetten, en een lulverhaal op te zetten over de esthetische kwaliteiten van de vrouwelijke fysique (wat waar is, want laten we eerlijk zijn, alleen homofielen vinden vrouwen van binnen mooier dan van buiten….) En als ik wat zorgvuldiger te werk was gegaan had ik je nu de tieten van Sonja kunnen laten zien. Maar omdat ik helemaal geen filmpje in mijn fototoestel heb is dat lastig. En ik moet nu spijtig toegeven dat de tieten van Sonja het absoluut waard zouden zijn geweest gefotografeerd te worden. Daar heeft ze natuurlijk ook flink voor betaald dus dat mag ook wel. Ik had al zo’n vermoeden dat ze nep waren, omdat die dingen me iets te vrolijk aanstaarden. En toen ik dat tegen Sonja zei vroeg ik gelijk of ik ook even mocht voelen. Dat mocht. (Want laten we eerlijk zijn, waarom 5000 euro’s per tiet betalen als je ze niet even door een vreemdeling laat bevoelen?)

En tijdens deze korte controle op borstkanker bleef ze nog steeds door ouwehoeren over haar aanstaande bekendheid, waarvan ze er nu blijkbaar van overtuigd was dat ik die haar ging bezorgen. Maar ze weet niet dat-

Dos en la vereda van Lisandro Alonso is Spaanstalig en niet ondertiteld. Que pasa? Zeer weinig, zo te zien. Het duurt gelukkig ook slechts 3 minuten. Incoherence van Bong Joon-Ho (van Zone 5300 favorieten Memories of Murder en The Host!) is een vileine, hilarische afstudeerfilm over drie 'nette heren' die ondeugende dingen doen zoals in het park poepen, de krantenjongen pesten en blootblaadjes lezen. Shinya Tsukamoto's Phantom of the regular Size en The Adventure of Denchu Kozo tenslotte zijn aandoenlijke voorstudies voor zijn doorbraakfilm Tetsuo en leuk vergelijkingsmateriaal voor de Tsukamoto-adept, maar vanwege het hoge cosplay-gehalte toch te melig om achter elkaar te zien. Tsukamoto moest zijn hofcomponist Chu Ishikawa nog tegenkomen, ook dat scheelt.

Twee vroege mockumentary's films van Ulrich Seidl, uit 1980 en '82. De kromme-tenen-factor van 's mans latere werk (Tierische Liebe, Hundstage) is al volop ontwikkeld. De eerste film, Einsvierzig is een portret van dwergen (altijd goed voor ongemakkelijke humor), de tweede, Der Ball een portret van provinciale, vroegoude tieners die zich opdoffen voor het jaarlijkse bal en helemaal loos gaan op de vogeltjesdans, de extended remix van de vogeltjesdans en de marathonmix van de vogeltjesdans.

De surprisefilm was inderdaad een verrassing: ik vermoed dat slechts weinigen op de nieuwe Clint Eastwood hadden gerekend. De hint die het IFFR zelf gaf, ‘bouwjaar 1972, slaat op de klassieke auto uit de titel die in een aantal scènes een sleutelrol speelt. Over naar Clint, die een van de beste regisseurs/acteurs van zijn generatie is en blijft, zelfs in een film die een beetje als een ‘tussendoortje’ voelt. Maar een 78-jarige Clint, in zijn eerste filmrol sinds Million Dollar Baby, daar kunnen we uren naar kijken. En niemand die zo heerlijk tussen de tanden kan grommen als Clint.

Walt Kowalski, Korea-veteraan en kersverse weduwnaar, is een vuilbekkende, racistische redneck met een drankprobleem en een hekel aan iedereen, en dan vooral zichzelf. Zijn familie ziet hem het liefst zo snel mogelijk in een bejaardentehuis verdwijnen en kan niet wachten op de dag dat de erfenis wordt verdeeld. Dan komen de nieuwe buren: een Aziatische familie, door Walt wisselend met ‘gooks’ en ‘chinks’ aangesproken. Dat ze maar vooral van zijn mooie gazon wegblijven. Een filmwet dicteert dat het ijs tussen Walt en zijn buren uiteindelijk zal breken, met dank aan een straatbende die een van de tienerkinderen, Thao (door Walt steevast Toad genoemd), met geweld probeert in te lijven; Walt is niet van plan om dát zomaar te laten gebeuren...

Eastwood kiest voor een overwegend lichte toon; de tegenstellingen tussen beide culturen zorgen voor de nodige humor, en een van de leukste scènes is die waarin Thao een cursus ‘manly conversation’ krijgt van Walt en diens kapper aka ‘Italian prick’.
Geriatrische grapjes blijven gelukkig achterwege, en Clint laat zien dat hij zijn wilde haren nog lang niet kwijt is als hij een heuse Dirty Harry doet bij een straatbende; Walts karakter laveert meerdere malen tussen de oude Clint-de-vergelder en de Clint-de-prediker-van-vrede van de laatste decennia. Maar een uitmuntend slotakkoord zet de film op een logische plaats in Clints recente oeuvre. Ultimo is Gran Torino een feelgoodfilm met een attitude.

In de afgelopen vijf jaar heeft Clint evenzovele films geregisseerd, en hij is nog lang niet van plan met pensioen te gaan: zijn volgende project staat alweer in de steigers.

1 Mei 1947: de bewoners van het dorpje Portella della Ginestra vieren de verkiezingsoverwinning van de socialisten en de communisten op Sicilië. Plots wordt het vuur geopend, met als resultaat 11 doden en tientallen gewonden. De film neemt ons mee naar een van de daders van deze aanslag, die meer zegt te weten dan tot dan bekend is. In een fictief onderzoek van de advocaat van deze dader wordt steeds meer duidelijk van het dubbelspel en de opdrachtgevers. Dit mondt uit in een prachtige eindscène waarin het complot uit de doeken wordt gedaan als een uitgelegde supertarot. Het complot is een eerste manifestatie van het Gladio-netwerk, een vingeroefing voor de strategia della tensione. Met onderaan de namen van de (op te ruimen) daders, en bovenaan een kongsi van staat, Vaticaan en mafia samengebracht door CIA-man James Jesus Angleton, met belangrijke rollen voor ministers, kardinalen en spionnen. Ergens in het midden figureert een jonge Guilio Andreotti.

De film is vrij statisch gehouden en behelst voor een groot deel een college in delen, vormgegeven als tweegesprekken tussen advocaat, verdachte, experts en anderen. De tijd dringt, want ondertussen heeft men het ook op de overgebleven getuigen voorzien.

Onschuldige geschiedsschrijving? Regisseur Benvenuti heeft deze film in 2003 onder druk van een Italiaanse parlementaire commissie uit roulatie moeten halen.

Persoonlijke herinneringen van regisseur Nemec vertellen het verhaal van hoe hij plots getuige was van de inval van de Russen in Praag in 1968. Gewapend met een camera(-man) en vier rollen film, schiet hij beelden die later wereldberoemd werden als tegengif tegen de Sovjetpropaganda. Het eerste deel is de vertelling van hoe de films gemaakt werden en het land werden uitgesmokkeld, het tweede deel bevat de filmbeelden zelf: veel volk op straat, de Russische soldaten uitscheldend en graffiti: hakenkruizen op de russiche tanks, 'USSR rot op naar huis' op de muur. Wat vooral treft is de ongedwongen omgang van de mensen, alsof je kijkt naar de Telegraafrellen, maar dan met doden.

In de epiloog verhaalt Nemec van de wijze raad die hij kreeg van Claude Chabrol, zijn idool: 'Hou je niet bezig met politiek, politiek is niks voor filmregisseurs.'

"De strategia della tensione is geen spel, het is een strategie om te overleven"

Al vroeg in de film laat regisseur Sorrentino dit zijn Guilio Andreotti zeggen, in een swingend gestyleerde en gedetailleerde biopic over het leven van deze Italiaanse politieke mastodont die 60 jaar politiek, 25 ministerschappen, 8 premierschappen en 3 vrijspraken achter de rug heeft. Het enige wat niet zelf swingt is de stijve Andreotti zelf, op het eerste gezicht licht karikaturaal neergezet. Als meester van het politieke spel tussen kerk, staat en mafia is hij de overlever, zelfs als begin jaren negentig de operatie Schone Handen uitbreekt.

"Aanslagen en complotten zijn het werk van Andreotti en Craxi."
Graffiti in de film

In de film wordt de moraliteit van Andreotti afgezet tegen de brieven die de door de Rode brigades gegijzelde politiek leider Aldo Moro schreef, voordat hij vermoord werd. In deze brieven heeft hij stevige kritiek op Andreotti. (Sommige alternatieve geschiedschrijvers suggeren overigens iets anders: Gladio). Deze kritiek wordt in de film door Andreotti op veelzeggende manier herinnerd:

"Moro en al die anderen moesten zonodig geloven in de waarheid. En nu zijn ze allemaal dood"

(Na het zien van deze film komen associaties met Balkenende onwillekeurig naarboven.)

In 1967 vroeg de dient publiciteit van de Rotterdamse haven Joris Ivens een film te maken met, om en rond het nieuwe industriegebied de Europoort. Ivens koos een poëtische aanpak rondom het verhaal van De Vliegende Hollander. De beelden zijn bijzonder, vanwege het gefilmde havenbedrijf uit die tijd. Dat maakt nieuwsgierig als tijdsdocument, de moderne interesse gaat niet zozeer naar de poëtisch-publicitaire kant, maar gewoon naar de beelden uit 1967. Naast deze film werden er ook twee andere films getoond, Touch en Bacher. Met dezelfde onderwerpen en uit dezelfde tijd, maar dan van de hand van Tom Tholen.

Terzijde: de film werd ingeleid door een spreker van het Filmmuseum, die met zijn langdradige Engelandse verhaal een toeschouwer deed uitroepen: 'Wanneer begint de film? Ik ben niet gekomen voor gelul'. Tegen dit heerschap trad de zaal natuurlijk hard op, want hoewel hij feitelijk totaal gelijk had, houdt men niet van oproerkraaiers. De tweede spreker koos eieren voor zijn geld en stelde zijn promopraatje voor de Joris Ivens DVD-box gelukkig uit tot na de voorstelling.

Liechti geeft de kijker een voorgelezen dagboek van een man die naar het bos trekt om zich aldaar te verhongeren, op beelden van een moerasbos, het stippelpaard van Pippi Langkous, stadstaferelen en vervormde electrische effecten, en houdt de spanning vast. Want iedereen wil weten wanneer het dagboek ophoudt (na 50? 60? 70? dagen), en uiteraard is er de vraag: waarom? Naar een boek van Shimada Masahiko, die zich weer liet inspireren door een 'waargebeurd verhaal'.

DANNY: I love you.

DEBORAH: Does it frighten you to say that?

DANNY: Yes.

DEBORAH: It’s only words. I don’t think you should be frightened by words.

-David Mamet, Sexual Perversity in Chicago

Een Duitse drugsverslaafde nicht die in zijn vrije tijd weleens een paar fimpjes draaide zei eens dat ie wel zou slapen als ie dood was. En hij was blijkbaar erg moe want hij is er al geloof ik op zijn 38ste tussenuit gegaan. Ik heb ook al een paar maanden het ernstige vermoeden dat die eeuwige winterslaap niet al te lang op zich zal laten wachten. Soms zie ik in mijn dromen tunnels waar aan het einde een helder wit licht schijnt. Dan word ik badend in het zweet wakker omdat altijd hetzelfde gebeurt: in volledige tevredenheid loop ik in de richting van het licht. Maar als ik er bijna ben aangekomen blokkeert een oude man de doorgang. In plaats daarvan moet ik een keukentrappetje af, naar een kamer waar het naar zwavel ruikt en muziek van Abba wordt gedraaid.

Het was in die slapeloze toestand dat ik besloot Julia te bellen. Niet iets dat erg opzienbarend klinkt, omdat jij Julia nog helemaal niet kent. De reden is dat ik er nog niet helemaal aan toe was je aan haar voor te stellen. Je moet iemand toch wat beter kennen voor je hem aan je echte geliefden voorstelt. Maar ik moet zeggen dat er ook een bepaalde jaloezie aan vastgeplakt zit. Want je zal niet de eerste jongen zijn die ik aan haar voorstel, om ze daarna samen in een bepaalde worstelpositie terug te vinden. Julia had namelijk nogal de gewoonte om er met mijn vrienden vandoor te gaan. En als je een vriendin van me bent -en je geen pik kunt gebruiken als TomTom voor je leven-, zul je waarschijnlijk gelijk jaloers worden op haar schoonheid. Dan zal je stiekem denken hoe oneerlijk het is dat sommige wijven geen vetopslagplaats op hun heupen hebben, maar het overtollige weefsel in plaats daarvan in een stel heerlijke melktieten verborgen houden. Nog erger wordt het als je inziet hoe ze dat halfsluikse lachje van haar gebruikt om alles van de jongens om haar heen gedaan te krijgen. En zodra ik jullie dan alleen heb gelaten vliegen jullie haar natuurlijk gelijk in de haren.

Toch lijkt dit dan het moment haar achter de glazen vitrine van het woord te introduceren. Als eerste ziet u haar hier in haar habitat: een winkel. In de twee tassen die ze in haar rechterhand vasthoudt ziet u mijn halve maandsalaris aan kleding, en die smoezelige jongen rechts van haar ben ikzelf natuurlijk. Op foto 2 zie je ons samen in het kruimelrijke zondagochtendbed liggen. Die is vlak nadat ik bij haar introk genomen. Het 3de en tevens laatste plaatje van de tentoonstelling is het moment dat op een donkerrode avond geheel eenzijdig werd besloten dat we elkaar maar niet meer moesten zien. Ze speelt een beetje zenuwachtig met het rietje in haar cocktail. En zie je dat ze me niet eens durft aan te kijken! Want dat vond ik nog het ergste. Ze had gewoon het gore lef me niet eens in de ogen te kijken terwijl ze me dumpte.

Ze zei dat ze iemand anders had ontmoet, iemand die ouder was en verantwoordelijk. Ze zei dat ze verantwoordelijkheid in haar leven nodig had. Ik vroeg of ze dat ook had gedacht toen aan we onbeschermde seks in de wc van een transatlantische vlucht naar LA deden, of ze toen ook vond dat ze verantwoordelijkheid nodig had. En een paar weken later, nadat ik bij haar was ingetrokken, en we elke dag de zonsondergang bekeken op het kleine dakterras van haar appartement. Maar ze zei dat het nu allemaal anders was, omdat ze al 26 jaar oud zou worden dit jaar. Een meisje moet zich toch verzekeren van een toekomst.

Het lijkt mij nu een geschikt moment haar in levende lijve in het verhaal toe te laten. Of alleen haar stem dan tenminste. Want nadat ik wakker was geworden van mijn telefoon en in het soort Inferno was gevallen dat je alleen 's nachts lijkt te achtervolgen, leek het mij een geschikt moment om haar op te bellen. Tijdens het volgende gesprek zal ik mijn pen neerleggen en je even de gelegenheid geven om gewoon woord voor woord mee te luisteren:

Ik pakte de telefoon en draaide het nummer. Ik moest een tijd wachten voordat er werd opgenomen. Toen hoorde ik haar stem aan de andere kant van de lijn.

‘Hallo?’

‘Julia?’

‘Ben jij dat Tom?’

‘Ja.’

Stilte.

‘Waarom bel je, Tom?’

‘Ik wilde alleen... Ik wilde je stem horen.’

Stilte.

‘We hadden afgesproken dat je niet meer zou bellen, Tom.’

‘Ik wil alleen maar even naar je luisteren, Julia.’

Stilte.

‘Ik loop hier op straat en heb echt geen zin in dit gesprek,’ zei ze uiteindelijk.

‘Maar ik hou nog van je, Julia.’

‘Ik heb een nieuwe vriend.’

‘Alles gaat ooit kapot.’

‘We gaan trouwen, Tom.’

‘Dat is slechts een klein detail.’

‘Ik ben zwanger.’

‘Van mij?’ vroeg ik geschrokken.

‘Nee, Tom. Niet van jou.’

Toen heb ik maar opgehangen. Maar ik had spijt en belde gelijk terug.

‘Julia?’

‘Ja, Tom.’

‘Als je bij me terug komt wil ik het kind wel opvoeden.’

‘Ga slapen, Tom. Asjeblieft.’

Met de telefoon nog in mijn hand bleef ik op bed zitten. Haar naam bleef me in de lichtblauwe verlichting van het beeldschermpje aanstaren. Wittgenstein schreef eens dat het woord de gedachte is. Bij het woord ‘Julia’ lijkt het alsof alle dagen met haar over een enorm grasveld liggen uitgespreid, en ik er met een straaljager overheen vlieg. Als ze in welke kunstvorm dan ook -film, muziek, literatuur-, als ze met al die kunstzinnige verzinsels van intellectuelen ooit eens echt zouden kunnen vormgeven hoe het voelt om te verliezen wat het meest dierbaar is, hoe het voelt om mens te zijn, dan -denk ik weleens- dan is er nog hoop. Maar Hemingway is dood, Salinger gestopt, en op mij moet je ook maar niet al teveel vertrouwen...

Regisseur Liechti slaagt met vlag en wimpel waar zovelen in halfbakken, pretentieuze onzin zouden stranden. Dit is een kunstzinnige film zonder acteurs over een levensmoede man die zich op een afgelegen plek doel doodhongert en pas maanden later, geheel gemummificeerd, wordt gevonden. Een voiceover bindt de filmbeelden aaneen met een dagboekverslag, waarin de man zijn lichamelijke verval en verwachtingen over de dood bijhoudt. Wat we zien bestaat slechts uit beelden van een natgeregend bos, insecten en dennennaalden op doorzichtig plastic en enkele flarden van wat mogelijk herinneringen van de man zijn, of hallucinaties. De regisseur koos er compromisloos voor om zijn film puur op de esthetiek van deze beelden te bouwen. Deze zijn van een wonderlijke schoonheid. Zo afstotelijk als Exhausted (zie elders op dit weblog de recensies hierover) wil zijn, zo fijnzinnig is deze The Sound of Insects. Er gebeurt niets, maar het wordt geen seconde saai. Of zelfs deprimerend. Wat de man tot deze langzame dood dreef wordt niet uitgelegd, maar op een gelaten manier toch voelbaar: de overtuiging niet in dit leven thuis te horen. Je hebt op den duur het gevoel naast hem in zijn zelfgemaakte hutje in dat natgeregende bos te liggen. Dichtbij en ongrijpbaar.

Musa, een pijnlijk verlegen muezzin (degene die voorgaat in het gebed in de moskee) wordt verliefd op zijn buurvrouw, Clara, een half-Italiaanse katholieke vrouw die vastbesloten is non te worden. Een behoorlijk kansloze missie dus en nee, een vlotte vertelling wordt het bepaald niet. Wel zijn er wat verwikkelingen rond de criminele broer van Musa en een boekhandelaar die een geheimzinnige band met Clara lijkt te hebben. En er zijn spaarzame grappige speldeprikjes, zoals het moment waarop de brave muezzin per vergissing de rozenkrans van de buuv tijdens het gebed hanteert (titel!) maar de lucht loopt er halverwege al uit in deze toch niet onsympathieke film. Het probleem is dat geen van de drie hoofdpersonages veel interessants in huis lijkt te hebben: dan maal je als kijker ook niet zozeer om hun relaties.

Thaise horror in de trashy jaren'80 splatter-traditie*), die mank gaat aan stapels flashbacks en erger nog: flashbacks in flashbacks. De eerste doden vallen al voordat de belangrijkste personages echt zijn voorgesteld. Het is, kortom, een rommelige vertelling over een familie die de dode moeder (want door de minnares van pa behekst en vergiftigd) weer tot leven wil wekken. Het zal misschien in de Thaise folklore passen om de heks in kwestie bruut te curetteren en uitgerekend haar lichaam te gebruiken om de ziel van mama in te laten dalen, maar verstandig kan dat natuurlijk nooit wezen. Het gaat dus niet geheel volgens plan en de heks neemt op haar beurt uitgebreid wraak in een rondje martelporno. Aan een voorbijvarende boeddhistische monnik is de ondankbare taak gegeven te verklaren dat dit toch echt niet de manier is om met elkaar om te gaan.

*) Hilarisch trash-moment bij de openingstitels: hoewel dit volgens het programmaboekje om Art of the Devil deel 3 gaat, verschijnt er tussen de Thaise karakters een knoeperd van een 2.

De titel is zo'n typisch Japanse, beetje roestige woordspeling, die model staat voor deze Monty Python-achtige verzameling sketches van ruim een dozijn verschillende regisseurs. Niet alles is even grappig en regelmatig wordt het melig of zelfs volstrekt onbegrijpelijk, maar er zit genoeg gekkigheid bij om drie waarderingssterretjes in de wacht te slepen in deze parodie op de bombast van de Olympische Spelen. Mamaslingeren, 'samourai'-brullen, sumo voor 97 meter hoge robots en het brancer, ofwel het schoen-wegschoppen-vanaf-de schommel zijn enkele van de tien geselecteerde episodes (de oorspronkelijke versie telt er 15 en duurt ruim drie uur). Leuke vreemde eend in de bijt voor wie even geen zin heeft in zwaar engagement of bloedvergieten.

Vrouw rijdt met haar auto over iets, maar durft niet te kijken wáárover. Daarna verliest ze alle interesse in de mensen om haar heen, haar werk, familie en vrienden, en laat alles gaan. De vrees dat ze iemand heeft doodgereden jaagt haar schuldgevoel tot grote hoogten, daarmee iedere interesse in haar upperclass leven verliezend. Volgens de regisseuse een studie naar klasseverschil en het daaruit voortvloeiende schuldgevoel. Resultaat is een film die vakkundig in beeld is gebracht, maar met 80 minuten veel te lang en leeg voor het te vertellen verhaal. 40 Minuten was beter geweest.