De Mens versus de Robot: als we de filmgeschiedenis mogen geloven is het geen match made in heaven. Sinds HAL 9000 op hol sloeg in 2001, A Space Odyssey is de filmrelatie tussen mens en machine op zijn zachtst gezegd twijfelachtig te noemen. Voor zijn regiedebuut Ex Machina begaf ook scenarioschrijver Alex Garland (Sunshine, 28 Days Later) zich op het Artificial Intelligence-pad, met wisselende resultaten.

Ava (de beeldschone Alicia Vikander) heet de robot in kwestie, een creatie van genie/internetmiljardair Nathan Bateman (Oscar Isaac) die zich voor zijn research heeft teruggetrokken in een afgelegen ondergronds lab. Om zijn androïde te testen nodigt Bateman programmeur Caleb (Domhnall Gleeson, underwhelming as always) uit om een week met hem en zijn robot door te brengen. Wat volgt is een schaakspel tussen de drie hoofdpersonen wier ware beweegredenen pas op het einde duidelijk worden.



Garland koos voor zijn eersteling wijselijk de beproefde methode van één locatie met een beperkt aantal personages en met die locatie zit het in elk geval goed. De schitterende production design geeft het geïsoleerde complex van Bateman een passende Kubrickiaanse, claustrofobische sfeer, maar de personages (en het verhaal) doen de machine aan alle kanten kraken. De sessies tussen Ava en de volstrekt oninteressante Caleb zijn niet meer dan een saaie, uitgesponnen variant op de Voight-Kampf-testscènes uit Blade Runner en Isaacs personage komt meer over als een kinderlijke alcoholist dan als een geniale mad scientist. Garland de schrijver zit te vaak op de stoel van Garland de regisseur, met als resultaat dat te veel plotelementen worden voorgekauwd, terwijl andere interessante ideeën over bijvoorbeeld het potentiële gevaar van internetzoekmachines even worden aangestipt maar vervolgens niet worden uitgewerkt. Het meest jammere is echter dat er gewoonweg te weinig wordt overgelaten aan de fantasie van de kijker, met als voornaamste voorbeeld een ongeloofwaardige zelfmutilatiescène. Ex Machina scoort zo een dikke voldoende op het gebied van stijl, maar inhoudelijk zakt het geheel na een voorspelbare finale toch onherroepelijk door het ijs.

Ex Machina is als onderdeel van het 'We Love Robots'-programma nog te zien op Imagine (en bezet daar vooralsnog de eerste plaats in de Silver Scream Award) en draait vanaf 30 april in de Nederlande bioscopen