Het Boekenweekgeschenk werd dit jaar geschreven door Joost Zwagerman. Tenzij u in de afgelopen weken onder een steen hebt geleefd is dat geen nieuwe informatie. Toch schenk ik met veel plezier even aandacht aan Zwagermans novelle Duel want het boek is een genot om te lezen.

Het is alweer een maand geleden dat ik Duel las, en nog steeds kan ik met plezier terugdenken aan de avonturen die museumdirecteur Jelmer Verhooff heeft moeten doorstaan in deze novelle. Jelmer Verhooff is trouwens een typische Zwagerman-naam, net als Emma Duiker trouwens. Duiker is de kunstenares die een niet-geringe rol speelt in het noodlot dat Verhooff onverkomt en in de beschadiging van het kunstwerk Untitled No. 18 van Mark Rothko. De museumdirecteur slaat een gat in het canvas van Rothko's schilderij, dat 30 miljoen euro waard is.

‘Voor zijn ogen zag Verhooff gebeuren wat nog niet was gebeurd en op datzelfde ogenblik al gebeurd leek te zijn: zijn hand, de vuist, het canvas. Hij had nooit een schilderijdoek horen uitscheuren. Er klonk een scherp gekraak als van een boomtak die in tweeën breekt – een onverwacht grof geluid voor zo’n frêle stuk linnen.’ schrijft Zwagerman in Duel.

Zwagerman begint bij de beschadiging van het kunstwerk en blikt daarna terug op wat er voorafging. Ook al voel je aan welke weg het verhaal zal inslaan, toch geeft de auteur de plot een onverwachte wending en een afloop die met een flinke dosis sardonisch genoegen gelezen dient te worden.

In een interview vertelde de schrijver er het volgende over: 'Het idee is ontstaan uit het verhaal van de directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam, die na de tijdelijke sluiting van zijn museum in z'n eentje als antikraak in het museum ging wonen. Een prikkelende jongensfantasie. En uit een krantenberichtje over een multimiljonair die z'n eigen Picasso van veertig miljoen dollar per ongeluk kapotslaat. De titel Duel verwijst naar verschillende botsingen: die van de jonge kunstenaar met de gevestigde orde, de botsingen van belangen in de kunstwereld, maar ook naar de tweestrijd van de hoofdfiguur.'

Het verheugt mij zeer dat er van Zwagerman sinds 2002 eindelijk weer eens een verhaal is verschenen. Ik ben een bewonderaar van zijn schrijfwerk, zowel van wat hij in romanvorm heeft gepresteerd als de non-fictieboeken die hij schreef, zoals Hitler in de Polder & Vrij van God en zijn essaybundel over popmuziek, Perfect Day. Daarnaast zie ik hem graag oreren in programma's als De Wereld Draait Door. Als Zwagerman spreekt hang ik aan zijn lippen. Bij wijze van spreken natuurlijk.

Rasverteller
Wat ik zo aangenaam vind aan de boeken van Zwagerman is dat hij een echte verteller is. Als je een boek van hem leest, dan is het alsof je, volgens de oude traditie, rond het kampvuur zit en Joost je met een stevige vertelstem een verhaalwereld inleidt. Je bent je er altijd van bewust dat er sprake is van een geconstrueerde werkelijkheid, waar je dan vervolgens volledig in meegaat.

Daarbij weet Zwagerman geestig de wereld te typeren. Ik kan dan ook erg van dit soort beschrijvingen genieten: 'Een Marokkaan met een hoeveelheid gel in het haar van minstens tien zaadlozingen, bracht hen naar het Westelijk Havengebied, terwijl de house door de taxi klabangde.'

Gelukkig liet Zwagerman recent in DWDD weten dat hij de smaak van fictie weer te pakken heeft en dat hij weer een roman gaat schrijven. Wat mij betreft liever vandaag dan morgen. Nou ja, hij zal wel na de Boekenweek beginnen, gezien het feit dat er nog een hele promotour op stapel staat.

Overigens zijn mijn collegajournalisten veelal lovend over Duel.

Titaantjes
Voor de 75ste keer de Nederlandse Boekenweek, ter propaganda van het Nederlandse boek, van 10 t/m 20 maart. Het thema is dit keer Opgroeien in de letteren. Jong zijn staat centraal. Maar dat maakt even niet uit. Ik schrijf hier immers over het Boekenweekgeschenk, de rest is geen bijzaak maar vooral mooi meegenomen. Bij aanschaf van 12,50 aan boeken krijgt u Duel gratis. Ga dus deze week na de boekwinkel en koop een boek, maakt niet uit welk, zolang u maar met Duel naar huis kunt. Geef het andere boek desnoods aan uw schoonmoeder. Mocht u geen schoonmoeder hebben of haar niet kunnen uitstaan, dan kunt u ook het Boekenweekgeschenk bemachtigen door een jaarabonnement op de openbare bibliotheek te nemen.